Sữa chua (hay yaourt) là thức ăn chế biến bằng cách cho sữa lên men chua lactic. Trong quá trình lên men, casein trong sữa đông đặc, khuẩn lactic phát triển . Món sữa chua này du nhập từ châu Âu, ngày nay rất phổ biến ở nước ta. Người ta có thể làm sữa chua bằng sữa tươi, sữa bột hay sữa đặc có đường.
Vật liệu
- Sữa
- Khuẩn lactic: lactobacillus hay streptocaccus thermophilus. Nếu không có khuẩn thuần chủng thì dùng một ít sữa chua làm giống.
Cách làm
Dùng sữa đặc:
1 lon sữa đặc, 1 lon sữa bò nước sôi, 2 lon sữa bò nước nấu chín để nguội, 1 hũ sữa chua cái, hũ đựng yaourt.
Khui hộp sữa đặc cho vào thau và đổ vào 1 lon sữa bò nước sôi rồi khuấy lên cho đều. Đổ tiếp thêm 2 lon sữa bò nước lã nấu chín để nguội. Hũ yaourt cái đổ ra tô, quậy cho tan đều, và đổ vào thau sữa, quậy lại cho đều. Múc hỗn hợp trên đổ vào các hũ đựng và đậy nắp lại cho chặt. Tiếp đó đặt các hũ này vào 1 cái nồi to hơn.
Nấu 1 ấm nước nóng khoảng 70oC và chế nước này vào cho nước ngập tới cổ của những hũ yaourt. Sau đó dùng nắp đậy kín nồi đựng, để 4 giờ cho yaourt đặc. Xếp các hũ này vào tủ lạnh.
Dùng sữa tươi:
Khử trùng, hớt bỏ chất béo nổi trên mặt sữa tươi (nhiều chất béo làm mặt sữa chua không mịn). Đun nóng ở khoảng 80oC trong một phút rồi hạ nhiệt xuống còn 50oC, nhớ khuấy đều. Sau đó mới cho men.
Nếu ủ ấm quá lâu thì sữa chua quá, khó ăn. Nếu đậy kín lúc còn nóng thì hơi nước đọng lại, rớt xuống làm mặt sữa chua không nhẵn. Thời hạn dùng sữa chua là vài ngày. Để lâu nó sẽ tách thành lớp: Phần nước và phần lactoserum, ở dưới, còn khối đọng asein nổi ở trên, gọi là sữa vữa.
Công dụng
Sữa chua là thực phẩm hỗ trợ vì nó có nhiều chất bổ dưỡng và dễ hấp thụ vào máu. Nó lại dễ tiêu và kích thích tiêu hoá. Cơ thể hấp thụ sữa chua nhiều hơn gấp 3 lần sữa tươi, nên dùng cho người bệnh vừa mới khỏi, suy nhược, biếng ăn. Tốt nhất với trẻ suy dinh dưỡng và người lớn tuổi.
Sau thời gian trị bệnh bằng thuốc kháng sinh, tạp khuẩn ruột bị xáo trộn nên mắc bệnh tiêu chảy phân sống. Chứng bệnh này rất phổ biến do lạm dụng thuốc kháng sinh. Chỉ cần dùng sữa chua một tuần lễ là khỏi (mỗi ngày 3 ly)
Lạm dụng thuốc acid (trị đau bao tử) làm cho men sinh thối từ ruột già trồi lên ruột non. Bụng lình bình, ì ạch khó chịu, chứng này rất thường gặp. Nên ăn sữa chua để phục hồi tính acid ở ruột non, đồng thời cũng đẩy men sinh thối xuống ruột già
Có thể dùng sữa chua cho người bệnh đái đường vì nó có ít chất bột và làm giảm cơn khát.
Một số trường hợp tiêu chảy của trẻ em có thể trị bệnh bằng sữa chua. Cơ thể bị bệnh có thể do tính acid của sữa chua hoặc men lactic tái tạo quân bình tạp khuẩn ruột, làm giảm viêm ruột. Mặt khác trong sữa chua có chất kháng sinh gọi là lactocidine. Theo giáo sư George M. Hailpern, yaourt kích thích việc sản xuất các chất kháng sinh trị được nhiều chủng khuẩn gram dương và gram âm. Cũng theo vị giáo sư này nó còn có khả năng chống lại các virut. Thí nghiệm trên người khoẻ mạnh ăn 450g sữa chua/ ngày trong bốn tháng liền sẽ có hiện tượng gamma interferon nhiều gấp 5 lần người không ăn hoặc ăn sữa chua đã nấu chín. Như vậy, sữa chua có khả năng giúp con người chống lại các bệnh do virut gây ra.
Lưu ý:
sữa chua tốt trị tiêu chảy, nhưng sữa chua quá hạn hoặc chua quá lại gây tiêu chảy và có thể bị nhiễm khuẩn lại. Việc sử dụng sữa chua là rất tốt nhưng phải làm sạch sẽ và tránh nhiễm khuẩn.
